Heyelanların tespiti, izlenmesi, tehlikesi ve riskinin belirlenmesi, olası zararlarından korunulması ile afet durumunda atlatılması-yönetilmesi pek çok karmaşık işlem adımlarını barındırmaktadır. Bu işlem adımları genellikle heyelan envanterinin oluşturulması, duyarlılık tehlike ve risk haritalarının yapılması ile gerekli analizlerin yapılması günümüzde heyelanla ilgili çalışmaların önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Heyelanların oluşmasında etkili olan faktörlerin çok çeşitli olması onların belirlenmesi ile izlenmesinde çeşitliliğe neden olmaktadır. Heyelan alanının topoğrafyası, jeolojisi, hidrolojisi ile bu alana dışarıdan yapılan müdahaleler bu faktörlerin en önemlileri arasında yer almaktadır. Heyelan alanlarının morfolojik yapısının belirlenmesi, günümüzde ilerleyen teknolojik yazılım ve donanımlar sayesinde çeşitlenmiş, haritalama çalışmalarına yeni bakış açıları kazandırmış ve bu çalışmaları kolaylaştırmıştır.
Bu çalışmada, ilerleyen teknolojiyle birlikte gelişen haritalama ve deformasyon ölçmelerinin heyelanlarda uygulanması konusu üzerinde durulmuştur. Bu çalışmada Taşkent (Konya) ilçe merkezinin güneyinde oluşan heyelan üzerinde Yersel lazer tarama (YLT) sistemleri, Küresel konumlama sistemleri (GNSS) yöntemleri, İnsansız hava aracı (İHA) ve Mobil lazer tarama (MLT) teknikleri ile yapılan çalışmalar değerlendirilmiştir. Heyelan hareketi 2010 yılından bu yana yapılan gözlem, ölçüm, analiz ve değerlendirmelerle izlenmiştir. Bu çalışmada hacimsel karşılaştırma analizleri ile izleme yapılmış ve sonuçları sunulmuştur. Aktif sensör sistemleri sayesinde (Lidar, yersel lazer tarama, mobil lidar vb.) heyelan alanlarında farklı zamanlarda elde edilen verilerin karşılaştırılması ile hareket eden kütlenin yer değiştirme miktarları ve hızları belirlenebilmektedir. Bunun yanında yersel, klasik haritalama teknikleriyle yapılan kontrol ölçmeleri sayesinde üretilen bilgilerin doğruluğu denetlenebilmektedir. Yüksek çözünürlükte, hassas, doğru, güvenirliği yüksek ve özelliklede düşük maliyetle elde edilmiş verilerle heyelan bölgelerinin haritalarının üretilmesi kısa zamanda yapılabilmektedir. Ulaşımın kolay olduğu alanlarda ise klasik haritalama teknikleri geometrik nivelman, GNSS ölçmeleri, EDM ölçmeleri yeterli bilgiyi sağlayabilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Heyelan izleme, modern jeodezi, lazer tarama, GNSS, İnsansız hava aracı.
